مقاله بررسی راه و ترابري (راه زميني)

دسته بندي : فنی و مهندسی » شهرسازی
مقاله بررسي راه و ترابري (راه زميني) در 32 صفحه ورد قابل ويرايش

تاريخچه :

تاريخ ايجاد راه ترابري به سال هاي 1310 يعني حدود 70 سال پيش بر مي گردد يعني زماني كه براي اولين بار اداره طرق و شوارع در ايران تاسيس گرديد و همانطور كه گفته شد جهت احداث و نگهداري راهها مي بايستي عمل نمايد و پس از آن به وزارت راه و سپس به وزارت راه و ترابري با شاخه هاي مختلف كه شامل بنادر و كشتيراني - راه آهن - راه - هواپيمايي - حمل و نقل و شركتهاي وابسته بوجود آمده كه در حال حاضر هم به همين نام فعاليت و اسكان دارد كه در آينده نزديك نيز تغييراتي در آن بوجود آيد . يكي از علل تغيير نام و تكامل تا كنون با توجه به اينكه در سال هاي اوليه تاسيس هنوز بجز راه شوسه ديگر امكانات در ايران نبود لذا بدين نام خوانده شده كه با توجه به پيشرفت وفراهم آمدن امكانات راه آهن - هوايي و دريايي تغييرات نام گذاري انجام پذيرفته .

يكي از شاخه هاي اصلي وزارت راه و ترابري ، راه زميني مي باشد كه در اينجا به شرح مختصري از وظايف ادارت راه و ترابري مي پردازيم . راه و ترابري مسئوليت نگهداري - توسعه و تردد روان ناوگان سازمان حمل و نقل بيرون شهري را به عهده دارد .



نوع محصولات توليدي خدماتي واحد صنعتي :

الف : نگهداري راهها

نگهداري راهها يكي از كارهاي مهم ادارات راه و ترابري مي باشد كه هر چند از نظر ديد عموم پوشيده است ولي وقتي عمقي به آن نگاه مي كنيم متوجه اهميت موضوع خواهيم شد و نگهداري شامل خط كشي جاده ها - نصب علائم راهنمايي - ساخت پاركينيگ ها - نصب علائم هشدار دهنده -ساخت شانه راه - احداث قنر در شانه جاده ها جهت هدايت آب هاي سطحي - تميز نمودن پل ها از رسوبات ناشي از سيلاب ها - درز گيري ترك ها با قير - لكه گيري آسفالت در جاهايي كه آسفالت ترك برداشته با برداشتن آسفالت ترك خورده و پر كردن آن با آسفالت جديد روكش آسفالت - نصب روشنايي - نصب گارد ريل دركنارر جاده ها (پايه هاي فلزي كه به هم متصل هستند) - نصب چراغ چشمك زدن در آباديها - و غيره كه اگر بخواهيم تمام عنوانهاي نگهداري راه را بگوييم درحدود 140 مورد مي باشد .

ب - راهسازي

از ديگر كارهاي ادارت راه و ترابري راهسازي مي باشد كه با احداث راههاي جديد باعث تردد و روان در جاده ها مي گردد .

راهسازي مراحل مختلفي دارد كه اهم آنها عبارتند از :

1- مطالعه مسير

2- طرح و نقشه

3- برآورد هزينه

4- پس از انجام مراحل قانوني و تصويب هئيت دولت و مجلس و تخصيص بودجه شروع كار صورت مي گيرد .

يكي از مراحل مهم اين قسمت همان مطالعه مسير است كه توسط شركت هاي قدر و با صلاحيت مي بايستي اين كار صورت پذيرد . كه در اين مرحله تمام جوانب مد نظر قرار مي گيرد از نظرهزينه - كوهستاني بودن - شيب جاده - طول مسير و معمولاً مسيري انتخاب خواهد شد كه تردد روانتر ، سريعتر و آسانتر صورت پذيرد .

ج - بررسي راههاي موجود و ارتقاء آنها از ديگر وظايف ادارات راه وترابري مي باشد

د- شناسايي نقاط حادثه خيز و حذف آنها از ديگر كارها مي باشد .

ر- همانطور كه مي دانيد از سال 81 مسئوليت نگهداري - ساخت و توسعه دامهاي روستايي نيز علاوه بر راههاي اصلي به ادارات راه و ترابري شرح داده شد .

يكي از مهم ترين و اصلي ترين ابزار ادارات راه و ترابري ماشين آلات راهسازي وراهداري مي باشند كه جهت انجام امور به كار گرفته مي شوند و به عنوان ستون ادارات راه و ترابري از آن نام برده مي شود . بر همين اساس و بر اساس نمودار سازماني ادارات كل اداره اي بنام اداره ماشين آلات استان در ادارات كل هر استان تاسيس گرديده كه وظيفه آن تعمير و نگهداري ماشين آلات و نظارت بر درست به كارگيري ماشين آلات و نحوه استفاده از آنها مي باشد .

از آنجايي كه ادارات راه علاوه بر نگهداري ،كار راهسازي راهها را نيز بر عهده دارند لذا اداره ماشين آلات نيز كاري بس مهم و دشوار مي باشد زيرا مي بايستي كليه امور ادارت كل را كه بر پايه و اساس ماشين آلات مي چرخد اداره نمايد .

اداره ماشين آلات از شعبات مختلفي تشكيل شده كه شامل شعبه باطريسازي شعبات تعميرات ماشين آلات سنگين - شعبات تعميرات نيمه سنگين - شعبه آهنگري - شعبه صافكاري و نقاشي - شعبه تعميرات سبك - شعبه سرويس و نگهداري - شعبه تعمير و تست پمپ و سوزنها شعبه تعمير و تست پمپ هاي هيدروليك مي باشد و همچنين واحد حمل و نقل و مجموعه انبار فني - انبار مواد روغني وسوخت ميز از زير مجموعه هاي اداره ماشين آلات مي باشد .

از سال 1378 نيز در كنار شعبه سرويس و نگهداري طرح آناليز روغن در ادارات راه و ترابري راه اندازي و به كار گرفته شده در اين طرح نمونه هايي از روغن قسمت هاي موتور - گيربكس - ديفرانسيل و ساير قسمت ها پس از طي مدت زمان مشخصي نمونه برداري و به منظور بررسي به آزمايشگاه آناليز روغن ارسال مي گردد كه طي مراحل مختلف آزمايش ميزان فرسايش قسمتهاي مختلف مشخص گرديده و بر اساس آن از فرسايش قسمت ها آگاهي يافته و قبل از اينكه هزينه تعميرات بالا رود با بررسي و به موقع تعويض نمودن قطعه از ان جلوگيري به عمل مي آيد ضمناً يك نمونه از فرم ضمينه مي باشد .

نظارت بر كارخانجات آسفالت و سنگ شكن هاي ادارات كل نيز از نظر تعمير و نگهداري نيز از وظايف ادارات ماشين آلات مي باشد .

- فرايند توليد كار ادارات راه و ترابري ترد روان - سريع و به موقع جابجايي كالا و خدمات مي باشد .

- باز گشايي راهها در فصول برف و يخ بندان - عضو ستاد حوادث غير مترقبه استان ها .

كه در اين امر نيز حرف اول را تا كنون در امر خدمات رساني زده از ديگر وظايف ادارات راه و ترابري مي باشد .

دلايل حياتي براي آناليز روغن

كنترل مطمئن فرآيند پيش اقدام

الف – سلامتي و تميزي روانكار را قبل از انبار نمودن كنترل نمائيد .

اين يك پيش فرض متداول و در عين حال خطرناك است كه روغن نو تميز مي باشد . آزمايشهاي آناليز روغن و ذرات .مراقبت رطوبت و اندازه گيري گرانروي (ويسكوزيته) شما را قادر مي سازد تا شرايط مناسب سيال خود را به هنگام دريافت كنترل نمائيد.

ب – سلامتي و تميزي روانكار را در انبار كنترل نمائيد .

روانكار براي جذب آلودگي بسيار مستعد هستند . آزمايشهاي شمارنده ذرات . رطوبت و ويسكوزيته مي تواند شما را از شرايط مناسب نگهداري روانكار در انبار مطمئن سازد .هم چنين شرايط روانكار هنگامي كه در آستانه ريختن به داخل سيستم است بسيارحياتي مي باشد . آناليز روانكار اين اطمينان را در شما بوجود مي آورد كه روغن ريخته شده داخل سيستم در شرايط مناسب است .

ج - تشخيص سريع فيلترهاي معيوب

هيچ ابزاري جهت تشخيص فيلترهاي معيوب با آناليز روغن قابل مقايسه نمي باشد . نشان دهنده اختلاف فشار (Pressure Differential Guage) شاخص كندي براي تشخيص زمان انقضاء مصرف فيلتر مي باشد و نيز هنگامي كه فيلتر آسيب مي بيند اطلاعاتي را ارائه نمي دهد .

د – تأئيد محفوظ بودن آببندي ها (Seals) و هواكش ها از آلودگي ها

هزينه رفع آلودگي از روغن 10 برابر هزينه جلوگيري و پيشگيري از آلوده شدن روغن به آلاينده ها مي باشد . مراقبت رطوبت و ذرات ، هنگامي كه آببندي ها و هواكش ها وظيفه خود را انجام نمي دهند . به عنوان عامل هشدار دهنده به شمار مي رود و شما مي توانيد براي اصلاح و رفع عيوب آنها برنامه ريزي نمائيد.

ه – تأييد سالم بودن روغنها

هرگونه تنزل خواص يك روانكار صنعتي با تغيير در ويسكوزيته همراه خواهد بود و قابل تشخيص مي باشد . مراقبت روند تغييرات گرانروي شما را از هر گونه تغييرات مطلع ساخته و شما مي توانيد جهت تشخيص ريشه هاي اين تغييرات و اصلاح آنها اقدام نمائيد .

و – اطمينان از اينكه روغن صحيح در سيستم مورد استفاده قرار گرفته است .

در يك برنامه روتين با اندازه گيري گرانروي .مواقعي را كه روغن نا مناسب درون سيستم ريخته شده است به سرعت و به راحتي آشكار مي سازد.

ز – تأئيد اينكه سيستم ها پس از تعميرات و قبل از بازگشت به سرويس كاري به طور مناسب تميز شده اند

تأئيد تميزي (Roll-off Cleanliness) سيستم هاي جديد و تازه تعمير از طريق آزمايش آناليز روغن تأئيد مي نمايد كه سيستم ها آماده براي استفاده مي باشند و احتمال فرسايش زود هنگام و با خرابي پيش بيني نشده حداقل مي باشد . هم چنين هر گونه فرسايش كه بواسطه بارگذاري غير عادي و شرايط كاركرد غير عادي باشد از اين طريق آشكار مي شود.

روشهاي نگهداري و تعميرات پيشگويانه تكنيك هاي عيب يابي را توسعه مي دهد .

الف – تشخيص فرسايش هاي احتمالي در آينده بسيار نزديك

هر مكانيسم فرسايش با افزايش تعداد ذرات همراه مي باشد .انجام آزمايشات روتين آناليز روغن .بطور مطمئن شما را از مشكلات احتمالي دستگاه آگاه مي سازد و در زمان اختيار بودن دستگاه را به حداكثر مي رساند . از اين طريق شما مي توانيد جهت فعاليت هاي تعميراتي برنامه ريزي نموده و خرابي هاي زنجيره اي را به حداقل برسانيد .

ب – تشخيص سريع اينكه ذرات مشاهده شده ، ناشي از فرسايش و يا مربوط به آلودگي هاي روغن مي باشد .

بوسيله يك آزمايش ذرات فرسايشي آهني ،قادر به تشخيص ذرات ناشي از فرسايش و يا ذرات غير فرسايشي خواهيم بود . عكس العملي كه در قبال فرسايش انجام مي دهيم به طور كامل با رفتار در قبال آلودگي هايي كه بواسطه خرابي آب بندي ها . هواكش و غيره بوجود آمده متفاوت مي باشد تشخيص سريع علت مشكل ايجاد شده ،كمك بزرگي در تصميم گيري صحيح خواهد بود.

ج – در سيستم هاي روانكاري و هيدروليك پيشرفته ، منابع احتمالي ذرات را به سرعت مي توان با انتخاب يك محل نمونه گيري ثانويه محدود تر نمود .

آلودگي مي تواند از نواحي مختلفي در سيستم ايجاد شده باشد .با نمونه گيري قبل و بعد از اجزاء سيستم (فيلترها و غيره) به سرعت مي توان عملكرد نادرست يك ناحيه را تشخيص داده و عيب يابي را به ناحيه مربوطه محدود مي نمائيد.

د- تشخيص شدت مشكل ايجاد شده بوسيله نرخ تغييرات جواب آزمايشات

هنگامي كه مراقبت وضعيت يك مشكل را تشخيص مي دهد اين سؤال همواره در ذهن مشتري خواهد بود : آيا بايستي سريعاً اقدام نمود و يا مي توان تا توقف بعدي زمان بندي شده منتظر ماند ؟ ارزيابي نرخ تغييرات آزمايش هاي آناليز روغن ،گرانروي و رطوبت به وضوح مشكل دستگاه را آشكار مي سازد .

ه – تأئيد مشكل ايجاد شده از راههاي ديگر

دقيقاً مانند پزشكان كه ترجيح مي دهند همواره تأئيد مجددي از مشكل بدن داشته باشند .كارشناسان تعميرات و نگهداري (پزشكان دستگاه ) نيز علاقه دارند تأئيديه اي از مشكل ماشين داشته باشند . بطور مثال :

اگر آناليز ارتعاشات و شمارش ذرات هر دو مشكلي را تشخيص دهند . شما به عملكرد خود اطمينان داريد چرا كه دو مقدار بدست آمده به كمك يك نقطه اشاره دارند . اگر نتايج با يكديگر موافقت نداشته باشد . اين علامتي است تا در جستجوي اطلاعات بيشتري براي تشخيص بود .

و – استنتاج كلي و مشترك از سيستم براي تشخيص سريع ريشه هاي مشكل

هنگامي كه نمونه ها در يك بازه زماني كوتاه از نقاط مختلف گرفته مي شود و تست هاي شمارنده ذرات ، رطوبت ، فرسايش و ويسكوزيته بر روي آنها انجام مي شود همواره مي توان يك برداشت كلي از وضعيت سيستم داشت .

بطور مثال ، اگر تمام اجزاءيك سيستم هيدروليك افزايش فرسايش داشته باشند ولي مقدار ذرات غير آهني همچنان مقدار پائين را نشان دهد . احتمالاً فرسايش ايجاد شده با روانكار در ارتباط مي باشد (روانكار اشتباه ، آلوده به آب يا تنزل خواص روانكار) . تكنسين هائي كه به طور منظم اطلاعات را مرور مي كنند به يك احساس براي درك معاني اطلاعات مرتبط با يكديگر مي رسند.

نمونه گيري :

1- جعبه حمل نمونه

دستورالعمل نمونه گيري :

معمولاً از سيستمهاي زير جهت اجراي برنامه مراقبت وضعيت از طريق آناليز روغن نمونه برداري مي شود :

1- موتور

2- هيدروليك

3- سيستمهاي انتقال قدرت نظير :

- گيربكس

- ديفرانسيل

- فاينال درايو

نحوه نمونه گيري از موتور :

نمونه روغن موتور بايستي بلافاصله بعد از خاموش كردن دستگاه گرفته شود براي اين منظور از طريق مجراي گيج (مجراي شمشيرك) يا دريچه ورودي روغن شلنگ مخصوص وارد روغن سيستم مي شود .بمنظور سهولت در نمونه گيري دقيق ، معمولاً طول شيلنگ را قبلاً با در نظر گرفتن طول شمشيرك (گيج) روغن مشخص مي نمايند تا هر بار آنرا تا عمق مورد نظر داخل موتور وارد نمود . تناوب زماني پيشنهادي براي نمونه گيري از موتور ها هر يكبار در ميان تعويض روغن مي باشد . به هر حال حداكثر فاصله زماني بين دو نمونه گيري از يك موتور دوماه پيشنهاد مي شود .

نحوه نمونه گيري روغن هيدروليك :

قبل از هر چيز نبايد فراموش كرد كه :سه بار نمونه روغني كه سيستم هيدروليك برداشت مي شود دور ريخته شود تا سرنگ و شلنگ از آغشته بودن به روغن قبلي پاك شود .

نمونه گيري قسمت هيدروليك اغلب مربوط به دستگاههاي سنگين مي باشد . ذخيره روغن هيدروليك (تانك هيدروليك) محل مناسبي براي نمونه گيري است ، البته بايد توجه داشت كه فشار يك اتمسفر در هنگام بازكردن درب تانك سبب پاشيدن روغن به بيرون نشده و ايمني لازم را مراعات نمود .

درات فلزي كه در اين روغن وجود دارد نسبت به ساير روغنها (گيربكس ، ديفرانسيل و… ) خيلي كمتر بوده و از طرفي اين قسمت نسبت به ساير قسمتها حساستر مي باشد. در صورتيكه روغن براي مدتي حالت سكون پيدا كرده باشد بهتر است دستگاه را روشن كرده و با حركت دادن اهرمهاي هيدروليك روغن بطور كامل در سيستم جريان يابد و در اين حالت روغن آماده نمونه گيري است .

تناوب نمونه گيري در سيستمهاي هيدروليك با توجه به شرايط آن متغيير مي باشد و حداقل هر 500 ساعت يكبار مي باشد . بمنظور تجزيه و تحليل نتايج ، داشتن حداقل سه مرحله نمونه گيري لازم مي باشد به اين ترتيب چنانچه هر دستگاه بطور متوسط 1000 ساعت كاركرد در مدت شش ماهه داشته باشد، طي يكسال حداقل 4 بار از سيستم هيدروليك نمونه گيري خواهد شد .

ضروري است زيرا مقادير عناصر مختلف در قالب مواد افزودني در اين روغنها يكسان نبوده و فرمولهاي شيميايي ، خواص و مشخصات هر روغن براساس استانداردهاي تعريف شده توليد كننده متفاوت است .

6- نام نمونه گير :

مهمترين عامل موفقيت در انجام آزمايش و حصول نتيجه مطلوب ، نمونه گيري صحيح مي باشد .با توجه به تنوع و پراكندگي دستگاهها و انجام نمونه گيري توسط نمونه گيران مختلف ، ممكن است روش نمونه گيري و دقت هر يك با ديگري متفاوت باشد و در نتيجه اين اختلافات موجب پديدآمدن اختلال در نتايج شود ، لذا در صورت بروز شبهات در نتيجه آزمايش ، مورد را از شخص نمونه گير سؤال نمود. همچنين مسئوليت كيفيت نمونه گيري قابل پيگيري خواهد بود .

آزمايشهائي كه معمولاً بر روي نمونه هاي روغن انجام مي شود عبارتند از :

1- آزمايشهاي خواص فيزيكي شامل مواردي نظير : غلظت (Viscosity) ، نقطه اشتعال (Flash Point) .

1- آزمايشهاي خواص شيميايي شامل مواردي نظير : اكسيدها ، سولفاتها ، اسيدهاي آللي و معدني و غيره

2- آزمايش آلودگيها شامل موارد نظير : آلودگي گرد و خاك (سيليس) ، آب و سوخت و غيره

3- آزمايش ذرات فرسايشي شامل مواردي نظير : ذرات فرسايشي نرمال ، خوردگي شيميائي ، خستگي ذرات دوره آببندي و غيره

پس از دريافت نمونه روغن ، بر اساس درخواست ارسال كننده نمونه و يا بر اساس هماهنگيهائي كه قبلاً بعمل آمده ، انواع آزمايشهاي لازم روي نمونه روغن انجام مي شود ، نتايج بدست آمده جهت ثبت و تفسير به رايانه منتقل شده و در فايل خاص و مستقل ذخيره مي گردد با توجه به درست بودن نتايج قبلي امكان مقايسه و بررسي شرايط دستگاه وجود خواهد داشت . از نتايج بدست آمده و تفسير آنها گزارشي تهيه و از طريق نمابر ، پست و يا خط رايانه براي صاحب دستگاه ارسال مي گردد .

سيليس چيست ؟

آيا تا كنون از خود پرسيده ايد چرا بر سر راه هواي ورودي به موتورها فيلتر نصب مي گردد . مگر در هواي اطراف ما چه چيزي وجود دارد كه ورودش به موتور را ممنوع مي نمائيم . حتماً پاسخ خواهيد داد : گرد و خاك .پاسخي كه كاملاً صحيح مي باشد ولي بسياري مواقع نمي توانيم ذرات گرد و غبار معلق در هوا را ببينيم اما با باز كردن فيلتر هوا از تجمع خاك و غبار در پشت فيلتر متعجب مي شويم .

اكنون سؤال ديگري از خود مي پرسيم : مگر اين ذرات چه تأثيري بر عملكرد روغن و يا دستگاه دارند كه بايد تا اين حد جلوي آن گرفته شود ؟ سؤالي كه در اين مقاله سعي مي شود تا جواب مناسبي براي آن ارائه شود .

جالب است بدانيد بعد از اكسيژن ، سيليس فراوان ترين عنصر موجود در روي پوسته زمين مي باشد .سيليس معمولاًدر شكل تركيب شده خود با اكسيژن وجود دارد كه به آن سيليكا گفته مي شود .(Sio2) .

سيليكا به نوبه خود يا به صورت آزاد (كوارتز، شنو غيره) و يا به صورت تركيبي از اكسيدهاي فلزي يافت مي شود كه در اين حالت اخير به آن سيلكات گفته مي شود.

ساختمان سيليكا كريستالي بوده و در شكل ها و ابعاد مختلف يافت مي شود ، اندازه اين ذرات در شكل گرد و غبار مي تواند از زير ميكرن تا چندين 10 ميكرون باشد .

سيلكا يكي از انواع مواد معدني مي باشد كه داراي سختي نسبتاً بالايي است . در نمودار شماره 1 سختي چند ماده معدني از جمله كوارتز نشان داده شده است .

همانطور كه از نمودار پيداست كوارتز داراي سختي نسبي 7 بوده و ساير اشكال سيلكا نيز همچنين سختي را دارند. از طرفي با توجه به اينكه سختي نسبي اكثر فولادها 5/6 مي باشد و ساير فلزات سختي نسبي كمتري دارند لذا ذرات سيليس مي تواند بر روي صفحات بر روي صفحات فولادي و فلزي خراش ايجاد نمايد . حال چنانچه مكانيزم فرسايش از طريق اين ذرات را دقيق تر مورد بررسي قرار دهيم به جواب سؤال خواهيم رسيد.

آناليز ذرات فرسايشي

اطلاعات مربوط به توليد ذرات فرسايشي در فرآيند استهلاك و فرسايش سيستمهاي مكانيكي بعنوان يك ابزار توانمند در ارزيابي و شناسائي وضعيت كاري آنها از چند دهه قبل مورد توجه قرار گرفته است . بديهي است كه كم و كيف ذرات فرسايشي ايجاد شده در يك سيستم به عوامل بسياري از جمله ؛ نوع دستگاه و شرايطكاري آن بستگي تام دارد .در يك موتور ديزل سنگين با دور كم بطور مثال در مقايسه با يك سيستم هيدروليك با فشار بالا ،ذرات فرسايشي با ويژگيهاي متفاوتي توليد خواهد شد .